“Europa przeciwko Żydom 1880-1945” Götz Aly

[Literatura popularnonaukowa]

Dziś wielu z nas zadaje sobie pytanie “Dlaczego do tego wszystkiego doszło?” Od lat badacze próbują po kawałku odkryć podłoże zbrodni II wojny światowej. Swoją cegiełkę dołożył do tego niemiecki historyk Götz Aly.

W książce “Europa przeciwko Żydom 1880-1945” badacz zaczyna swoją opowieść w pewnym sensie od końca. Pisze o tym, jak Żydzi powracający po wyzwoleniu do swoich rodzinnych miast przyjmowani byli – w najlepszym przypadku – chłodno. Zwracali się o pomoc do dawnych przyjaciół chodzących teraz w ich ubraniach, śpiących w ich łóżkach, podejmujących ich w najlepszym przypadku herbatą w salonach wypełnionych meblami z ich domów. Przeważnie jednak zatrzaskiwano przed nimi drzwi, wypierano się tego, że przed ucieczką lub wywózką przekazano im na przechowanie odrobinę ubrań, pamiątek rodzinnych, wartościowych przedmiotów. Dawni współpracownicy odmawiali jakiejkolwiek pomocy jedynej osobie ocalałej z całej rodziny. Dlaczego? Bo cieszono się, że Żydzi „zniknęli” z czeskich, węgierskich, polskich miast, miasteczek i wsi. Władze aktywnie współpracowały z nazistowskimi okupantami pomagając w deportacjach, a następnie rozdzielając żydowskie mienie między „właściwych” mieszkańców.

Jak przebiegało systemowe wykluczenie ludności żydowskiej? Była to droga od ograniczenia dostępu do systemu szkolnictwa, zamknięcia drogi do zawodów lekarza, urzędnika, weterynarza, policjanta, wojskowego, zawodów prawniczych, prowadzenia karczm, destylarni, wykluczenie z wszelkich zawodów kolejowych przez wydalenie z izb gospodarczych i handlowych, obciążenie opłatami za leczenie, po ograniczenie dzierżawy ziemi, wyznaczenie stref osiedlenia, uznanie za cudzoziemców i wydalenie pod byle pretekstem.

Götz Aly doskonale przypomina historię początku XX wieku, wszystkie te napięcia i powiązania, które doprowadziły do napaści jednych narodów na drugie jeszcze przed wybuchem I wojny światowej. Oczywiście nie robi tego w sposób szkolny, gdzie suche dane podzielone na „przyczyny/przebieg/skutki” rzadko czytelnie pokazują ukryte zależności polityczne, koligacje, napięcia religijne i społeczne. Dlatego też jest to świetny przewodnik dla tych, którzy oddalili się już od szkolnych ław, ale szukają ciekawie podanych informacji.

Wygodny podział na mniejsze rozdziały poświęcone konkretnym okresom sprzyja uporządkowaniu myśli czytającego. Poszczególne wątki płynnie łączą się ze sobą, co także sprzyja budowaniu szerszego obrazu wydarzeń. Szczególnie cenne z naszej perspektywy jest wyjście poza schemat Francja-Niemcy-Rosja i pokazanie sytuacji np. w upadającym Imperium Osmańskim. Ciekawie opisuje procesy polityczne, gospodarcze i socjologiczne zachodzące w różnych europejskich społecznościach od końca XIX wieku do lat 30. XX wieku.

Julia

Książka dostępna w filiach: nr 6, nr 7, nr 14, nr 28, nr 48 oraz w aplikacji Legimi.

Scroll Up
Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych na zasadach określonych w polityce prywatności, Jeśli nie wyrażasz zgody na wykorzystywanie cookies we wskazanych w niej celach, prosimy o wyłącznie cookies w przeglądarce lub opuszczenie serwisu.
Skip to content